فشار خون بالا چیست؟
فشار خون عبارت است از فشار وارد شده توسط خون در حال گردش بر روی دیواره رگ های خون. فشار سیستولیک یا انقباضی، به فشار خون به هنگام انقباض قلب گفته می شود. فشار دیاستولیک یا انبساطی به فشار خون به هنگام استراحت قلب اطلاق می گردد.

بیماری فشار خون (فشار خون بالا) نوعی بیماری مزمن محسوب می شود. وقتی گفته می شود که یک فرد بالغ فشار خون دارد منظور این است که فشارخون انقباضی او (SBP) همواره مساوی یا بالاتر از 140 mmHg و یا فشار خون انبساطی وی (DBP) همواره مساوی یا بالاتر از 90 mmHg می باشد. در حالت کلی در یک فرد بالغ SBP باید پایین تر از 120 mmHg و DBP پایینتر از 80 mmHg باشد.

کنترل صحیح و منظم فشار خون، به تشخیص زودهنگام و مراقبت صحیح بیماری فشار خون کمک می کند. افراد بالاتر از 18 سال باید حداقل هر دو سال یکبار فشار خون را کنترل نمایند. دفعات تکرار کنترل و نظارت بر فشار خون باید بر اساس سطح فشار خون شخص، سن، خصوصیات مخاطره بیماری قلبی و عروقی در شخص مربوطه و توصیه پزشک، تعیین گردد.


چگونه فشار خون را در خانه کنترل کنیم؟

امروزه دستگاه های فشارسنج دیجیتالی با قابلیت استفاده بسیار ساده موجود می باشند. کاربران می توانند فشار خون خود را در منزل کنترل نمایند. اندازه گیری صحیح فشار خون بسیار اهمیت دارد. در صورتی که میزان فشار به درستی خوانده نشود، می تواند به اعمال روشهای درمانی نامناسب منجر گردد.

در زیر به چند نکته مفید در خصوص نحوه انتخاب دستگاه فشارسنج دیجیتالی و اندازه گیری صحیح فشار اشاره می کنیم:

انتخاب دستگاه فشارسنج دیجیتالی مناسب
دستگاه های فشار سنج دیجیتالی متداول قابلیت اندازه گیری فشار خون را بر روی بازو یا مچ دست دارند. بهتر است دستگاهی که انتخاب می کنید از نوع اندازه گیری بر روی بازو باشند چرا که آنها دقت بیشتری دارند. دستگاه فشارسنج دیجیتالی که فشار خون از طریق انگشتان دست اندازه گیری می کنند، توصیه نمی شوند.

اندازه بازو بند ( کاف )

دستگاه های فشار سنج دیجیتالی موجود در سایزهای مختلفی از لحاظ اندازه قسمتی که به مچ یا بازو بسته می شود، عرضه می شوند. به هنگام خرید دقت داشته باشید که سایز بازوبند با اندازه بازوی شما مطابقت داشته باشد چرا که در غیر این صورت فشار اندازه گیری شده نادرست خواهد بود.

عرض بازوبند باید دو سوم از قسمت بازو را بپوشاند. طول بازوبند باید برای احاطه نمودن کل دور بازو کافی باشد. افراد چاق یا اشخاصی که دارای بازوهای عضلانی هستند باید از بازوبندهای بزرگ تری استفاده نمایند.

در حال حاضر در بازار ایران کاف ها به طور معمول در دو اندازه ارائه می شوند :

از دور بازوی 22 تا 32 سانتی متر

از دور بازوی 22 تا 42 سانتی متر

اعتبار دستگاه فشارسنج دیجیتالی
دستگاه هایی انتخاب کنید که از نظر بالینی مورد تایید باشند. قبل از استفاده، دفترچه راهنمای دستگاه فشارسنج دیجیتالی را به دقت مطالعه کرده و دستورالعمل های ذکر شده را رعایت کنید. این امکان وجود دارد فشاری که در منزل اندازه گیری می شود با فشار اندازه گیری شده در مطب پزشک متفاوت باشد. در صورت بروز هرگونه شک و شبهه ای، می توانید دستگاه فشارسنج دیجیتالی را همراه خود به مطب پزشک ببرید. پزشک شما می تواند به تصدیق اندازه گیری نشان داده شده در دستگاه به شما کمک کند.

چگونگی اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج دیجیتالی:
به هنگام اندازه گیری فشار خون، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

فشار خون را تقریبا در ساعت یکسانی در طول روز اندازه گیری کنید.
فشار خون را در محیطی آرام اندازه گیری کنید.
زمانیکه ناخوش هستید، سرما خوردگی دارید، مضطرب یا عصبی هستید، استرس دارید، درد دارید و یا مثانه شما پر است، از اندازه گیری فشار خودداری کنید.

قبل از گرفتن فشار خون:
حداقل 30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشار خون، ورزش نکنید، سیگار نکشید و از مصرف غذاها یا نوشیدنی های حاوی کافئین (نظیر چای یا قهوه) خودداری کنید.
لباس های راحت و گشاد به تن داشته باشید.
به مدت 5 دقیقه بدون هرگونه عامل منحرف کننده ذهن (نظیر تماشای تلویزیون) استراحت کنید.

اندازه گیری فشار خون:
یک میز یا صندلی ثابت با ارتفاع مناسب انتخاب کنید.
راحت و آسوده بنشینید به طوری که پشت شما به یک چیز ثابت تکیه کرده باشد.
بازوی خود را به نحوی بر روی میز تکیه دهید که ارتفاع آن هم سطح با قلب شما باشد.
هردو پای را بر روی زمین قرار دهید و از انداختن یک پا بر روی دیگری خودداری کنید.
آستین را بالا زده و بازوبند را به دور بازوی خود بپیچید.

بازوبند بر روی بازوی بدون لباس در فاصله 2 سانتیمتر (تقریبا به اندازه عرض دو انگشت) بالاتر از آرنج ببندید. اطمینان حاصل کنید که قسمت لوله دار در قسمت مرکز بازو رو به جلو و حسگر دستگاه نیز در محل صحیح قرار گرفته باشد. قسمت انتهای بازوبند را بکشید تا به طور یکنواخت و سفت دور بازوی شما قرار بگیرد. دقت کنید که میزان سفتی بازوبند صحیح باشد: یعنی باید به اندازه ای سفت شود که بتوانید نوک دو انگشت از لبه قسمت فوقانی به زیر بازوبند فرو کنید. وقتی می خواهید بازوبند را باد کنید نباید احساس درد داشته باشید.

قبل از استارت کمی صبر کرده و به مدت چند لحظه آرامش داشته باشید. سپس دکمه استارت را فشار دهید. در حین اندازه گیری فشار، آرام باشید و ثابت و ساکت بمانید. ابتدا بازوبند باد کرده و سپس به آرامی باد آن تخلیه خواهد شد. وقتی اندازه گیری به اتمام رسید، میزان فشار انقباضی و انبساطی و همچنین نبض شما بر روی صفحه دیجیتالی نمایش داده خواهد شد.

ثبت مقادیر اندازه گیری شده
پس از اتمام اندازه گیری، بازوبند را باز نموده و به طور کامل از دست خود خارج کنید.
بعد از مدتی استراحت دوباره فشار خون را اندازه گیری کنید. سعی کنید که حداقل یک دقیقه مابین دو اندازه گیری فاصله وجود داشته باشد.

ثبت فشار BP:
میانگین دو فشار اندازه گیری شده را محاسبه کنید. درصورتی که اختلاف بین دو دفعه اندازه گیری از 5mmHg بیشتر باشد، لازم است که قبل از معدل گیری بار دیگر فشار خود را بسنجید.
مقادیر فشار اندازه گیری شده مداوم طی یک مدت ثبت کنید.
در جلسه ملاقات بعدی با پزشک خود، مقادیر ثبت شده را جهت بررسی توسط پزشک همراه داشته باشید.
در صورت بروز هرگونه موضوع نگران کننده به یک پرستار یا پزشک مراجعه کنید.

نکته پایانی

توجه داشته باشید که تمامی دستگاه های پزشکی خانگی به طور نسبی قادر به کنترل شرایط و حالات بدنی است. اگر به بی نظمی های زیادی فشارخون مبتلا هستید حتما زیر نظر پزشک خانوادگی باشید.