انواع پروتز دندان بر مبنای نحوه اتصال و عملکرد در دسترس متقاضیان قرار دارد. این پروتزها به دو گروه عمده ثابت و متحرک تقسیم می شوند.

پروتز ثابت دندان
بعضی انواع پروتزهای دندان به دلیل چسبیدن و اتصال به دندان یا لثه با عنوان پروتز ثابت شناخته می شوند. پروتز ثابت دندان بعد از طراحی و ساخت توسط لابراتوار به کمک دندانپزشک روی دندان یا لثه قرار می-گیرد. اتصال آن به دندان یا ایمپلنت نیازمند استفاده از چسب و یا پیچ است. خارج کردن آن در صورت نیاز باید زیر نظر دندانپزشک انجام شود. رایج ترین نوع پروتز ثابت شامل تاج دندان (روکش) و پل دندان (بریج) است.

تاج دندان

تاج یا روکش یکی از انواع پروتزهای دندان است که با هدف جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از تاج در مواردی از قبیل شکستگی ، پوسیدگی ، پر کردن ، عصب کشی دندان یا محکم کردن دندان مصنوعی ضرورت دارد. میزان پوشش دهی تاج بسته به نوع هدف جزئی یا کامل (تا امتداد خط لثه) است. روکش در دو نوع سرامیکی یا سرامیک و فلز در اختیار دندانپزشکان قرار می گیرد.

در نوع سرامیک و فلز ، چهارچوبی از جنس طلا ، تیتانیوم یا پالادیوم به کمک چند لایه از سرامیک پوشانده می شود. هدف استفاده از فلز افزایش مقاومت و سرامیک ایجاد ظاهری مشابه دندان است. روکش فاقد فلز نیز با استفاده از سرامیک فشرده یا دی اکسید زیرکونیوم ساخته می شود. در سال های اخیر استفاده از روکش سرامیکی در مقایسه با سرامیک-فلز افزایش چشمگیری داشته است. دلایل مختلفی برای این موضوع عنوان شده که عبارتند از:

حساسیت بافت دندان به فلز از بین رفته است
پلاک دندان روی روکش سرامیکی تجمع پیدا نمی کند
به دلیل داشتن خاصیت عبور نور ظاهر طبیعی تری دارد
به دلیل مقاومت بالا در برابر عبور حرارت یا برق از دندان محافظت می کند
مشکلاتی از قبیل التهاب لثه ، تغییر رنگ یا تغییر شکل لثه به حداقل می رسد
پروتز سرامیکی از لحاظ فرم و رنگ هماهنگی بیشتری با دندان های واقعی دارد


پل دندان

یکی از انواع پروتزهای دندان ثابت بریج یا پل دندان نام دارد. پل شامل یک یا چندین دندان مصنوعی است که در کنار دندان های واقعی قرار گرفته و به آنها متصل می شوند. استفاده از این روش بسیاری از مشکلات ناشی از نبود دندان را جبران می کند؛ به عنوان مثال می توان به توقف جابجایی یا کج شدن دندان ها اشاره کرد. همچنین مشکل در جویدن غذا ، تکلم و لبخند نیز به حداقل می رسد.

البته معایبی برای بریج دندان گزارش شده که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. یکی از مهم ترین معایب این روش تراش مینای دندان های کناری برای اتصال محکم تر دندان مصنوعی به آنها است. از بین رفتن مینای دندان جبران ناپذیر است و احتمال پوسیدگی دندان را افزایش می دهد. علاوه بر این دندان مصنوعی به دلیل اتصال به دندان واقعی (و نه استخوان فک) احتمال شکستگی بالایی دارد.



پروتز متحرک دندان
بعضی انواع پروتزهای دندان به راحتی درون دهان قرار گرفته و یا خارج می شوند. دلیل نامگذاری آنها به صورت پروتز متحرک نیز همین موضوع است. بر اساس وضعیت دندان های فرد متقاضی ، انواع مختلفی از پروتز متحرک (کامل یا جزئی) وجود دارد.

دندان مصنوعی کامل

در مواردی که تمامی دندان های فرد از بین رفته باشد، استفاده از پروتز متحرک کامل یا ست دندان پیشنهاد می شود. استفاده از ست کامل دندان مصنوعی بیشتر در سنین بالا کاربرد دارد. اما پایین بودن سطح بهداشت دهان و دندان ، سن استفاده از این پروتزها را کاهش داده است.

احساس ناخوشایند پیری یکی از معایب این روش می باشد. البته این حس پایدار نیست و بعد از مدتی وضعیت به حالت طبیعی بازمی گردد. در صورت استفاده از ست کامل دندان ، چکاب لثه ها هر یک الی دو سال الزامی است. زیرا استخوان فک تحت تاثیر دندان مصنوعی دچار تحلیل می شود. دندانپزشکان برای کاهش این مشکل پیشنهاد می کنند که دندان مصنوعی به مدت 6 الی 8 ساعت در روز از دهان خارج شود. همچنین شستشو و پاکسازی دندان ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.

مزایای بسیاری برای دندان مصنوعی گزارش شده است. مهم ترین نکته قیمت مناسب دندان مصنوعی در مقایسه با ایمپلنت می باشد. دندان مصنوعی علاوه بر پوشش دندان های از دست رفته ، لثه را نیز پوشش داده و ظاهری طبیعی به محیط دهان می بخشد. به همین دلیل گزینه مناسبی برای افراد مبتلا به تحلیل لثه و استخوان فک است. نگهداری و مراقبت از آن نیز بسیار ساده بوده و به مسواک یا نخ دندان مکرر نیاز ندارد. نقطه قوت دیگر دندان مصنوعی قابلیت تغییر آن است. در صورت بروز تغییرات جدید در وضعیت دندان می توان ست دندان مصنوعی را با آنها متناسب کرد.



دندان مصنوعی جزئی

پارسیل یکی از انواع پروتزهای دندان متحرک است که در شرایط از بین رفتن چند مورد از دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. نحوه عملکرد به این شکل است که دندان روی یک صفحه فلزی سوار شده و با استفاده از یک نگهدارنده مخفی به دندان های واقعی متصل می شود. سالم بودن و مقاومت بالای دندان های کناری در این روش اهمیت بسیاری دارد. امروز با پیشرفت علم در زمینه ایمپلنت استفاده از پروتز پارسیل کاهش یافته است.

پارسیل به شکلی طراحی می شود که هیچ گونه حرکتی در دهان نداشته باشد. اما در صورت مراجعه به دندانپزشک بی تجربه ، پروتز در دهان حرکت کرده و منجر به لق شدن سایر دندان ها می شود. ظاهر طبیعی و زیبا و کاهش فشار وارده به دندان های کناری ، استخوان فک و بافت لثه نیز از دیگر مزایای این روش است. تجمع بیشتر پلاک و تسریع فرآیند پوسیدگی و تخریب دندان ها به عنوان معایب روش فوق برشمرده می-شود. به همین دلیل باید در صورت استفاده ، رعایت کامل بهداشت دهان و دندان مد نظر قرار گیرد.



هزینه پروتز دندان
به طور کلی هزینه خدمات دندانپزشکی ثابت نیست و بر مبنای نوع عملیات ، مواد مصرفی و دستمزد دندانپزشک تعیین می شود. برای انواع پروتزهای دندان ، باید هزینه آزمایشگاه سازنده را نیز به هزینه های فوق اضافه کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هزینه این خدمات باید حضوری به مطب دندانپزشک مراجعه شود.